ไตรยางค์
ไตรยางค์ หรือ อักษรสามหมู่ คือ
การจำแนกตัวอักษรออกเป็น 3 หมู่
โดยการแยกตามเสียงของอักษรนั้น ๆ คือ อักษรสูง อักษรกลาง
และอักษรต่ำ
ไตรยางค์มีการจัดหมวดหมู่เพื่อแบ่งพยัญชนะไทยออกเป็น
3 ประเภท ดังนี้
1.
อักษรสูง หมายถึง
พยัญชนะกลุ่มหนึ่งที่มีรูปปกติเป็นเสียงสูงทั้งหมด
ซึ่งเป็นการพิจารณาเฉพาะรูปพยัญชนะเท่านั้น
โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผันเสียงวรรณยุกต์ไปในแบบเดียวกัน อักษรสูงมีทั้งหมด 11
ตัว ได้แก่ ข ฃ
ฉ ฐ ถ
ผ ฝ ศ
ษ ส ห
การผันวรรณยุกต์
คำเป็น
o คำเป็นที่ใช้อักษรสูงเป็นพยัญชนะต้น
จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงจัตวา เช่น ขาว ฉัน ถู ผี ไฝ เสือ ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงเอก เช่น
ขู่ ขี่ ฉี่ ถ่อม ผ่อน ใฝ่ เสื่อ โห่ ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงโท เช่น
ไข้ ถ้า ผู้ ฝ้าย เสื้อ ห้า ฯลฯ
o ไม่นิยมผันด้วยไม้ตรีและไม้จัตวา
คำตาย
o คำตายที่ใช้อักษรสูงเป็นพยัญชนะต้น
จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงเอก เช่น ขบ ขด ขัด ฉุด ถัก ผัก ฝึก สด หาด ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงโท เช่น
(มั่ก)ขั้ก ข้ะ ข้าก ฯลฯ
o
ไม่นิยมผันด้วยไม้เอก ไม้ตรี และไม้จัตวา
2.
อักษรกลาง หมายถึง พยัญชนะกลุ่มหนึ่งที่มีรูปปกติเป็นเสียงกลางทั้งหมด
ซึ่งเป็นการพิจารณาเฉพาะรูปพยัญชนะเท่านั้น
โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผันเสียงวรรณยุกต์ไปในแบบเดียวกัน อักษรกลางมีทั้งหมด 9
ตัว ได้แก่ ก จ ฎ ฏ ด ต บ ป อ
การผันวรรณยุกต์
อักษรสูง คำเป็น
พื้นเสียงเป็นเสียงจัตวา เช่น ขาว หาม ถาง
ดังนั้น เมื่อผันด้วยวรรณยุกต์เอก จะได้เสียงเอก เช่น
ข่าว ฝ่า ส่ง
เมื่อผันด้วยวรรณยุกต์โท
จะได้เสียงโท เช่น ข้าว ฝ้า ส้ง
จะเห็นได้ว่า “
อักษรสูง คำเป็น” ผันได้ ๓ เสียง คือ เสียงเอก โท ตรีและจัตวา
คำเป็น
o คำเป็นที่ใช้อักษรกลางเป็นพยัญชนะต้น
จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ เช่น กา จัง โดน ตอม ใบ ปา อาย ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงเอก เช่น
กี่ จ่า แด่ ต่อ บ่อ ปู่ อ่วม ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงโท เช่น
เก้า จ้าว ได้ ตั้ง บ้า เป้ อุ้ม ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้ตรี จะมีเสียงตรี เช่น
แก๊ง จุ๊ย ดั๊ม ต๊อง เบ๊ ป๊า อุ๊ย ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเสียงจัตวา
เช่น เก๋า จ๋า ดึ๋ง ต๋อม บ๋า ป๋อง เอ๋ง ฯลฯ
คำตาย
o คำตายที่ใช้อักษรกลางเป็นพยัญชนะต้น
จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงเอก เช่น กัด จิก เด็ก ตบ บก ปาก ออด ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงโท เช่น
กู้ด จ้ะ ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้ตรี จะมีเสียงตรี เช่น
ก๊ก จั๊ก โด๊บ โต๊ะ บั๊ก ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเสียงจัตวา
เช่น ก๋ะ จ๋ะ ฯลฯ ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้จัตวากับคำตายที่เป็นอักษรกลาง
o ไม่นิยมผันด้วยไม้เอก
3.
อักษรต่ำ หมายถึง พยัญชนะกลุ่มหนึ่งที่มีรูปปกติเป็นเสียงต่ำทั้งหมด
ซึ่งเป็นการพิจารณาเฉพาะรูปพยัญชนะเท่านั้น
โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ผันเสียงวรรณยุกต์ไปในแบบเดียวกัน อักษรต่ำมีทั้งหมด 24
ตัว ได้แก่ ค ฅ ฆ ง ช ซ ฌ ญ ฑ ฒ ณ ท ธ น พ ฟ ภ ม ย ร ล ว ฬ ฮ
อักษรทั้ง
3
หมู่นี้จะมีวิธีการออกเสียงวรรณยุกต์ที่แตกต่างกันแม้ว่าจะมีรูปสระหรือวรรณยุกต์กำกับก็ตามเช่น
คำว่า น่า รูปวรรณยุกต์เป็นเสียงเอกแต่เสียงเป็นเสียงวรรณยุกต์โท ส่วนอักษรต่ำทั้ง
24 ตัวนี้ ยังแบ่งออกได้เป็น 2 พวก คือ อักษรคู่และอักษรเดี่ยว ดังนี้
o อักษรคู่ มี 14 ตัวได้แก่ พ ภ ฟ ฑ ฒ ท ธ ค ต ฆ ซ ฮ ช ฌ
o อักษรต่ำ มี 10 ตัว ได้แก่ ญ น ย ณ ร ว ม ฬ ล
การผันวรรณยุกต์
คำเป็น
o คำเป็นที่ใช้อักษรต่ำเป็นพยัญชนะต้น
จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงสามัญ เช่น คา เงา ชิง ทำ นอน ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงโท เช่น
ค่า แช่ง ท่อน เน่า ล่อง ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท จะมีเสียงตรี เช่น
ค้า ช้าง ซ้อม ทิ้ง น้ำ พ้อง ฯลฯ
o ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้ตรีและไม้จัตวา
คำตาย
คำตายสระเสียงยาว
o คำตายที่ใช้อักษรต่ำเป็นพยัญชนะต้น
และสะกดด้วยสระเสียงยาว จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงโท เช่น โคก ชาติ ทอด ภาพ ลีบ ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้โท
จะมีเสียงตรี เช่น วี้ด ค้าบ ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเสียงจัตวา
เช่น ค๋าก ม๋าด ฯลฯ
ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้จัตวากับคำตายสระเสียงยาวที่เป็นอักษรต่ำ
(บางตำราไม่ให้ใช้ไม้จัตวาในกรณีนี้เลย)
o ตามหลักภาษาไม่สามารถผันด้วยไม้เอกและไม้ตรี]คำตายสระเสียงสั้น
o คำตายที่ใช้อักษรต่ำเป็นพยัญชนะต้น
และสะกดด้วยสระเสียงสั้น จะมีพื้นเสียงเป็นเสียงตรี เช่น คะ ชัก นก ทุบ เล็ก เพียะ
ฯลฯ
o เมื่อผันด้วยไม้เอก จะมีเสียงโท เช่น ค่ะ
มั่ก ฯลฯ
o กรณีนี้มีบางคำที่อาจกลายเป็นเสียงเอกในการสนทนา
เช่น ค่ะ→ขะ, น่ะ→หนะ, ย่ะ→หยะ, ล่ะ→หละ, ว่ะ→หวะ
o เมื่อผันด้วยไม้จัตวา จะมีเสียงจัตวา เช่น ค๋ะ ม๋ะ ฯลฯ
ปัจจุบันไม่ปรากฏการเติมไม้จัตวากับคำตายสระเสียงสั้นที่เป็นอักษรต่ำ
(บางตำราไม่ให้ใช้ไม้จัตวาในกรณีนี้เลย)
o ตามหลักภาษา ไม่สามารถผันด้วยไม้โทและไม้ตรี
เพลง ไตรยางค์ (อักษรสูง กลาง ต่ำ)
อ้างอิง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น